Zdrowie psychiczne jest nieodłącznym elementem szeroko rozumianego zdrowia i niezbędnym składnikiem dobrostanu człowieka. Zaburzenia psychiczne występują w ciągu życia u wysokiego odsetka osób z populacji, towarzyszą chorobom somatycznym (szczególnie przewlekłym zespołom bólowym czy nowotworom) i odgrywają znaczącą rolę w ich przebiegu klinicznym, są także istotną przyczyną niepełnosprawności społeczeństwa, przedwczesnej śmierci i mają wpływ na wskaźnik ogólnej śmiertelności.

Fotografia: flickr.com na licencji C-C 2,0 | autor: Lloyd Morgan

Rozwój cywilizacyjny a zaburzenia psychiczne

Wzrost ryzyka zachorowań jest nieodłącznie powiązany z rozwojem cywilizacyjnym, wciąż rosnącym tempem życia, przewlekłym stresem i brakiem odpowiedniej ilości wypoczynku. Taki tryb życia jest czynnikiem spustowym dla rozwoju  nerwic i innych zaburzeń lękowych, depresji oraz psychoz. Szacuje się, że w ciągu najbliższych 15 lat zachorowalność na zaburzenia depresyjne wysunie się na drugie miejsce po chorobach układu krążenia.

Z badania przeprowadzonego przez CBOS wynika, że w 2013 roku prawie połowa respondentów (49 proc.) często lub bardzo często bywała zdenerwowana, rozdrażniona. Jedna trzecia ankietowanych (34 proc.) wielokrotnie doznawała zniechęcenia, znużenia, praktycznie tyle samo respondentów (33 proc.) często odczuwało bezradność. Zatrważające są również ustalenia Światowej Organizacji Zdrowia, szacuje ona bowiem, że zaburzenia psychiczne dotyczą już co piątej osoby na świecie.

Wymogi cywilizacji: szybkie tempo życia, wywiązywanie się z licznych obowiązków, nieodpowiednia dieta typu „fast”, brak czasu i sposobności do wypoczynku sprawiają, że nasza odporność psychiczna znacznie spada. Niestety całkowite wyeliminowanie stresu z naszego życia nie jest możliwe, dlatego też należy podjąć próbę zaadaptowania się do niego i nauczyć sobie z nim radzić.

Stany obniżonego nastroju, zniechęcenia czy lęku i niepokoju zapewne nie raz pojawią się w życiu każdego człowieka i jeśli są związane z konkretną, trudną sytuacją mają niewielkie nasilenie i nie powodują dezorganizacji w funkcjonowaniu mogą być uznane za normalną reakcję organizmu. Jednak w przypadku symptomów o znacznym nasileniu, utrzymujących się długo może dojść do rozwoju poważniejszych zaburzeń, dlatego też warto wiedzieć jak dbać o higienę życia psychicznego oraz umieć odpowiednio wcześnie rozpoznać problem i zgłosić się po pomoc do specjalisty. Więcej na temat niepokojących objawów i wczesnego rozpoznawania zaburzeń psychicznych na stronie http://zdrowiepsychiczne.pl/czym-sa-zaburzenia-psychiczne

Zadbaj o dietę

Odpowiednia dieta jest niezwykle ważna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, może zapobiec rozwojowi wielu chorób. Istotne jest nie tylko to co jemy, ale i jak jemy warto zatroszczyć się o regularność posiłków, ilość spożywanego pokarmu (znacznie korzystniejsze dla zdrowia jest zjadanie kilku mniejszych posiłków w ciągu dnia niż np. dwóch obfitych).

Jedzenie nie musi być jedynie dostarczaniem organizmowi koniecznych substancji odżywczych – przeznaczenie na nie odpowiedniej ilości czasu może również stanowić dodatkową radość z delektowania się smakiem potraw, a celebracja posiłku w miłym gronie pozwoli cieszyć się nie tylko z samego posiłku, ale i umożliwi umocnienie relacji interpersonalnych.

Bądź aktywny

Regularna aktywność fizyczna chroni przed rozwojem wielu chorób, pozwala utrzymać odpowiednią sylwetkę, redukuje poziom stresu. Podczas wysiłku w mózgu uwalniane są endorfiny nazywane „hormonami szczęścia”, zatem oprócz oczywistych korzyści dla ciała jednocześnie można także zapewnić sobie lepsze samopoczucie. Dodatkowo ruch na świeżym powietrzu w nasłonecznione dni umożliwia prawidłowe funkcjonowanie naszego zegara biologicznego i reguluje cykl dobowy, co może przyczynić się do poprawy jakości snu. Ponadto podczas ekspozycji na światło słoneczne uwalniana jest witamina D o udowodnionym działaniu w zapobieganiu chorobom psychicznym, takim jak depresja.

Zadbaj o odpowiednią ilość wypoczynku

Brak równowagi między ilością wypoczynku a pracą czy innymi absorbującymi aktywnościami prowadzi do zachwiania wewnętrznej homeostazy organizmu i może stać się przyczyną rozwoju chorób zarówno somatycznych, jak i psychicznych. Zarówno poziom odporności na zmęczenie, jak i  rodzaj i długość wypoczynku, jest sprawą bardzo indywidualną, jednakże stosowna ilość czasu poświęconego na relaks, w tym także na sen jest niezbędna dla regeneracji sił witalnych i prawidłowego funkcjonowania.

Pielęgnuj relacje

Utrzymanie pozytywnych relacji i umiejętność rozwiązywania pojawiających się konfliktów jest niezbędnym warunkiem dla zachowania pełni zdrowia psychicznego. Istotne jest rozwijanie umiejętności poprawnej komunikacji, wyrażania emocji, empatii czy asertywności. Podtrzymywanie właściwych relacji z bliskimi daje możliwość rozładowania negatywnych emocji, przedyskutowania nurtujących spraw i problemów a w trudnych chwilach – otrzymania niezbędnego wsparcia.

Choć w ostatnich latach znacząco wzrosła liczba Polaków cierpiących na zaburzenia psychiczne, to nie zawsze ma to swoje przełożenie na ich zgłaszalność do specjalistów. To, że nie wszyscy potrzebujący chcą się leczyć, wynika między innymi z uprzedzeń i stereotypów dotyczących osób chorujących psychicznie oraz błędnego przekonania, że leczenie niewiele pomoże. Na szczęście dzięki m.in. licznym kampaniom społecznym zmienia się podejście do problemów zdrowia psychicznego – społeczeństwo jest znacznie bardziej zaznajomione z tematem a samo wyrażenie „zaburzenie psychiczne” traci swoje pejoratywne nacechowanie.

Poprawia się również jakość opieki psychiatrycznej i jej dostępność. Dlatego też, gdy zawiodą metody profilaktyki, a przykre objawy staną się uciążliwe i dezintegrujące prawidłowe funkcjonowanie, warto zgłosić się do lekarza psychiatry lub psychologa, by zapobiec rozwojowi poważniejszych zaburzeń.